.png)
Mustafa Kemal’in Doğduğu Dönemde Osmanlı Devleti ve Dünya
Osmanlı Devleti’nin Durumu
Siyasi Durum
Mustafa Kemal’in dünyaya geldiği yıllarda Osmanlı Devleti ciddi siyasi sorunlarla karşı karşıyaydı. Yüzyıllardır süregelen toprak kayıpları, devletin gücünü ve saygınlığını zayıflatmıştı. Avrupa devletleri, Osmanlı’yı artık güçlü bir imparatorluk olarak değil, her an yıkılabilecek bir yapı olarak görüyor ve ona “Hasta Adam” adını veriyordu. Balkanlarda yaşayan milletler milliyetçilik akımlarının etkisiyle bağımsızlık mücadelesine girişiyor, bu durum sürekli ayaklanmaların yaşanmasına neden oluyordu. Ayrıca büyük Avrupa devletleri Osmanlı’nın iç işlerine doğrudan müdahale ederek siyasi otoriteyi daha da zayıflatıyordu.
Sosyal Durum
Osmanlı toplumunda sosyal hayat da zorluklarla doluydu. Halkın büyük bir bölümü kırsal alanlarda, köylerde yaşamaktaydı. Eğitim kurumları yetersizdi ve sağlık hizmetleri neredeyse yok denecek kadar sınırlıydı. Azınlıklar, Fransız İhtilali’nin etkisiyle yayılan milliyetçilik düşüncesinden ilham alarak bağımsızlık arzusu taşıyordu. Toplum içinde bir yanda yenilik ve modernleşme isteyenler, diğer yanda geleneksel düzeni korumak isteyenler arasında sert fikir ayrılıkları baş göstermişti. Bu fikir çatışmaları, devletin birlik duygusunu da olumsuz etkiliyordu.
Ekonomik Durum
Ekonomik açıdan Osmanlı Devleti derin bir krizin içerisindeydi. Devlet, artan borçlarını ödeyemediği için Düyun-u Umumiye adı verilen borç idaresine teslim olmuştu. Bu durum, Osmanlı’nın mali bağımsızlığını büyük ölçüde kaybetmesine yol açtı. Kapitülasyonlar ise Avrupalı tüccarları avantajlı hale getiriyor, yerli esnafın rekabet gücünü ortadan kaldırıyordu. Ekonomi tarıma dayalı bir yapıdan öteye geçemiyor, sanayi alanında modernleşme gerçekleştirilemediği için Osmanlı, Avrupa karşısında geri kalıyordu.
Dünyadaki Gelişmeler
Sanayi Devrimi
18. yüzyılın sonlarında İngiltere’de başlayan Sanayi Devrimi, kısa sürede tüm Avrupa’ya yayıldı ve dünya ekonomisini kökten değiştirdi. Buharlı makinelerin kullanımı, üretim hızını kat kat artırdı. Fabrikaların kurulması sayesinde seri üretim başladı ve sanayi toplumları ortaya çıktı. Ancak Osmanlı Devleti, bu değişime ayak uyduramadı. Sanayileşemeyen Osmanlı, ekonomik açıdan Avrupa’ya bağımlı hale geldi ve bu bağımlılık giderek daha da derinleşti.
Sömürgecilik
Sanayi Devrimi’yle birlikte Avrupalı devletler hammadde ve pazar ihtiyacını karşılamak için yeni topraklar arayışına girdi. Bu arayış, Afrika ve Asya kıtalarının büyük bölümünün sömürgeleştirilmesine yol açtı. Sömürgecilik hareketleri sadece bu bölgelerle sınırlı kalmadı; Osmanlı toprakları da Avrupalı devletlerin ilgisini çekiyor, bu nedenle Osmanlı sürekli dış baskı altında bulunuyordu.
Milliyetçilik Akımları
1789 Fransız İhtilali’nden sonra tüm Avrupa’ya yayılan milliyetçilik düşüncesi, çok uluslu imparatorlukların en büyük tehdidi haline geldi. Milletler kendi bağımsız devletlerini kurma isteğiyle harekete geçti. Osmanlı Devleti ise çok uluslu yapısı nedeniyle bu akımdan en fazla etkilenen devletlerden biri oldu. Özellikle Balkanlar’da çıkan isyanlar, Osmanlı’nın otoritesini sarsarak çöküş sürecini hızlandırdı.
Sonuç
Mustafa Kemal Atatürk, Osmanlı Devleti’nin siyasi, sosyal ve ekonomik açıdan zayıfladığı, Avrupa devletlerinin ise güçlendiği bir dönemde dünyaya geldi. Osmanlı’nın iç sorunları, ekonomik sıkıntıları ve toplumdaki fikir çatışmaları, onun düşünce dünyasını şekillendirdi. Aynı zamanda dünyada yaşanan Sanayi Devrimi, sömürgecilik yarışları ve milliyetçilik hareketleri, Mustafa Kemal’in modernleşme ve milli mücadele anlayışının temelinde önemli bir rol oynadı. Tüm bu koşullar, onun ileride yenilikçi, bağımsızlık yanlısı ve mücadeleci bir lider olarak öne çıkmasında etkili oldu.
Osmanlı Devleti’nin Durumu
Siyasi Durum
• Toprak kayıpları yaşanıyordu.
• Osmanlı Devleti Avrupa’da 'Hasta Adam' olarak adlandırılıyordu.
• Balkanlarda bağımsızlık isteyen milletler ayaklanıyordu.
• Avrupa devletleri Osmanlı’nın iç işlerine karışıyordu.
Sosyal Durum
• Halkın çoğu köylerde yaşıyor, eğitim ve
sağlık yetersizdi.
• Azınlıklar milliyetçilikten etkilenerek bağımsızlık istiyordu.
• Yenilik isteyenlerle eski düzeni savunanlar arasında fikir ayrılıkları vardı.
Ekonomik Durum
• Osmanlı borç içindeydi (Düyun-u Umumiye).
• Kapitülasyonlar nedeniyle yerli esnaf zor durumda kalıyordu.
• Ekonomi tarıma dayalıydı ve modernleşememişti.
Dünyadaki Gelişmeler
Sanayi Devrimi
• İngiltere’de başladı, tüm Avrupa’ya
yayıldı.
• Buharlı makineler üretimi hızlandırdı.
• Fabrikalar kuruldu, seri üretim başladı.
• Osmanlı sanayileşemediği için Avrupa’ya bağımlı hale geldi.
Sömürgecilik
• Sanayi Devrimi sonrası Avrupalı devletler
hammadde ve pazar arayışına girdi.
• Afrika ve Asya’da sömürgeler kuruldu.
• Osmanlı toprakları Avrupalı devletlerin hedefi haline geldi.
Milliyetçilik Akımları
• Fransız İhtilali sonrası yayıldı.
• Milletler kendi devletlerini kurmak istedi.
• Osmanlı çok uluslu yapısı nedeniyle en çok etkilenen devlet oldu.
• Balkanlarda isyanlar çıktı.
Sonuç
Mustafa Kemal, Osmanlı Devleti’nin zayıfladığı ve Avrupa devletlerinin güçlendiği bir dönemde dünyaya geldi. Bu koşullar onun milli mücadeleci ve yenilikçi bir lider olmasında etkili oldu.
Sizin Görüşünüz Bizim İçin Değerli!